- Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան,ինչ բնագիտական գիտություններ գիտեք
Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը դրանց հատկությունները, բաղադրությունը և նաև կիրառումը:
Ֆիզիկա, քիմիա, կենսաբանություն, էկոլոգիա, աստղագիտություն, աշխարհագրություն, բնապահպանություն, երկրաբանություն, գյուղատնտեսություն, անատոմիա և այլն… - Մարմին,նյութ,բերել օրինակներ
Մեզ շրջապատող բոլոր առարկաները կոչվում են ֆիզիկական մարմիններ: Իսկ այն ինչից կազմված են այդ ֆիզիկական մարմինները կոչվում են նյութեր:
Սեղան, աթոռ, բաժակ, տուփ, քանոն, մեքենա․․․ - Պարզ և բարդ նյութեր,բերել օրինակներ
Պարզ նյութ-ծծումբ, երկաթ
Բարդ նյութ-պղինձ, ածխածին - Ֆիզիկական,քիմիական երևույթներ,բերել օրինակներ
Ֆիզիկական երևույթներ ՔԻմիական երևույթներ
Մոմի հալվումը Մագնեզյումի այրումը
Սպիրտի գոլորշիացումը Ամաոնյումի բիքրոմատի քայքայումը
Սոդայի լուծումը ջրում Լուցկու այրումը - Սահմանել մոլեկուլ,ատոմ հասկացողությունները,ատոմի բաղադրությունը
Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից։ - Ինչ ատոմամոլեկուլային տեսության կետեր գիտեք
Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունած ջրածնի ատոմի զանգվածից։ Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե մեկ մոլեկուլային զանգվածը քանի անգամ է մեծ: - Հարաբերական ատոմային,մոլեկուլային զանդված
Մոլեկուլի հարաբերական զանգվածի ատոմային միավոր։ Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե տվյալ նյութի մոլեկուլի զանգվածը քանի անգամ է մեծ Զանգվածի ատոմային միավորից (ԶԱՄ)։ Այն նշանակում են Mr-ով։ - Տարրերի առաջին դասակարգումը,ինչպես է ստեղծվել պարբերական համակարգը
Տարրերի առաջին դասակարգում:
Բոլոր տարրերը բաժանվում են երկու խմբի` մետաղներ և ոչ մետաղներ: Մետաղները՝ բացի սնդիկից, պինդ են, ունեն մետաղական փայլ, պլաստիկ են, ունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն, կազմված են մետաղներից և դժվարահալ են:
Ոչ մետաղները, եթե պինդ են՝ փխրուն են, մեծամասամբ հեղուկ կամ գազային նյութեր են, չունեն փայլ, չունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն:
Այս դասակարգումը թերի էր, քանի որ գտնվեցին տարրեր, որոնք ունեն և’ մետաղական, և’ ոչ մետաղական հատկություններ:
Առանձնացրեցին երեք խումբ տարրեր:
Առաջին խումբը՝ ալկալիական մետաղներ, երկրորդը՝ հալոգենները, և երրորդը՝ իներտ կամ ազնիվ գազեր:
I խումբ \ Ալկալիական մետաղներ` ամենաակտիվ մետաղները, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr…
II խումբ \ Հալոգեններ` ամենաակտիվ ոչ մետաղներ, F², Cl², Br², J², At²… Հալոգեն բառը հուներենից թագմանվում է աղ առաջացնող նյութ:
III խումբ \ Իներտ կամ ազնիվ գազեր` He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn… Իներտ գազեր, նրանք կազմված են ատոմներից, որոնք այնքան պասիվ են, որ չեն միանում իրար և ուրիշ ատոմների հետ:
Բոլոր տարրերը գրվեցին ըստ ատոմային հարաբերական զանգվածների մեծացումով, տարրերը համարակալվեցին և այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր: Նկատեցին, որ ամեն մի 8 տարրից հետո կրկնվում են տարրերի հատկությունները: Այդ երկար շարքը բաժանեցին ավելի կարճ շարքերի, այնպես, որ ալկալիական մետաղները ընկնեն իրար տակ, հալոգենները իրար տակ, իներտներն էլ իրար տակ, այդ շարքերը կոչվեցին պարբերություններ: - Պարբերություններ,ինչ է ցույց տալիս պարբերության համարը
Պարբերոթյունը տարրերի հորիզոնական շարքեր են, գրված ըստ կարգաթվերի մեծացումով: Սկսվում են ալկալիական մետաղներով և ավարտվում ազնիվ գազերով: - Կարգաթիվ,ինչ է ցույց տալիս տարրի կարգաթիվը
Բոլոր տարրերը գրվել են ըստ ատոմային հարաբերական զանգվածների մեծացումով, տարրերը համարակալվեցին և այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր: - Խմբեր,ենթաղմբեր,ինչ է ցույց տալիս խմբի համարը
Խմբերը բաժանվում են գլխավոր և երկրորդական ենթախմբերի, գլխավոր է կոչվում այն ենթախումբը, որը կազմված է և փոքր և մեծ պարբերության տարրերից: Երրորդական ենթախմի տարրերը կապույտ են: - Տարրի բնութագրումը ըստ պարբերական համակարգի
- Օքսիդացման աստիճան,վալենտականություն
- քիմիական կապի տեսակները՝կովալենտ
(ոչբևեռայի,բևեռային),իոնային,մետաղական
Կովալենտ է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների մինջև ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի միջոցով: Կովալենտ բառը լինում է երկու տեսակի` ոչ բևեռային և բևեռային: Ոչ բևեռային է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է միևնույն ոչ մետաղների ատոմների միջև, ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի միջոցով: Բևեռային է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է տարբեր ոչ մետաղների ատումների միջև, ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի միջոցով:
Արթուր Պետրոսյան 